​

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca hazırlanan Türk Gıda Kodeksi Meyve Suyu Ve Benzeri Ürünler Tebliği 06.08.2014 tarih ve 29080 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Tebliğin amacı; meyve suyu ve benzeri ürünlerin tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretilmesi, hazırlanması, işlenmesi, muhafazası, depolanması, taşınması ve pazarlanmasını sağlamak üzere bu ürünlerin özelliklerini belirlemektir.  Tebliğ; meyve suyu, konsantreden üretilen meyve suyu, meyve suyu konsantresi, su ile ekstrakte edilen meyve suyu, meyve suyu tozu, meyve nektarı, meyve püresi ve meyve püresi konsantresini kapsar.

Tebliğin yayımı tarihinden önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri 31.12.2014 tarihine kadar Tebliğ hükümlerine uymak zorundadır. Tebliğin yayımı tarihinden önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri tarafından yürürlükten kaldırılan Tebliğ hükümlerine uygun ürünler, 31.12.2014 tarihinden önce piyasaya arz edilmek koşulu ile 31.12.2015 tarihine kadar piyasada bulunabilir.

Ürün özellikleri

1. Tebliğ kapsamındaki ürünlere ait özellikler aşağıda verilmiştir.

a) Meyve suyu özellikleri:

1) Aynı tür meyveden işleme sırasında uygun fiziksel işlemlerle ayrılan aroma, pulp ve meyve kesecikleri yine uygun fiziksel işlemlerle meyve suyuna geri kazandırılabilir.

2) Turunçgil meyve suyu, meyve etinden (endokarp) gelmelidir.

3) Misket limonu suyu, bütün haldeki meyveden elde edilebilir.

4) Meyve suyunun, çekirdekli, tohumlu ve kabuklu meyvelerden üretildiği durumlarda; çekirdek, tohum ve kabuk bileşenleri veya parçaları meyve suyu içine dahil edilmez. Ancak iyi üretim uygulamaları ile çekirdek, tohum ve kabuk bileşenleri veya parçalarının uzaklaştırılamadığı durumlarda bu koşul aranmaz.

5) Meyve suyu üretiminde, meyve suyu ile meyve püresi karıştırılabilir.

6) Meyve suyu ve püresinde etil alkol miktarı 3 g/L'yi, uçucu asit miktarı 0,4 g/L'yi ve laktik asit miktarı 0,5 g/L'yi geçemez.

b) Konsantreden üretilen meyve suyu özellikleri:

1) Konsantreden üretilen meyve sularına ilave edilecek su, meyve suyunun kalitesini etkilemeyecek şekilde, özellikle duyusal, mikrobiyolojik ve kimyasal açıdan uygun özelliklerde ve İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğe uygun olur.

2) Son ürünün suda çözünür kuru madde miktarı, ek-4'te verilen meyve suyu için minimum briks değerlerini karşılar. Konsantreden üretilen meyve suyu, ek-4'te yer almayan bir meyveden üretildi ise konsantreden üretilen meyve suyunun minimum briks derecesi, konsantrenin elde edildiği meyveden ekstrakte edilen meyve suyunun briks değerini sağlar.

EK – 4: KONSANTREDEN ELDE EDİLEN MEYVE SUYU VE PÜRESİ İÇİN MİNİMUM BRİKS DERECESİ

3) Aynı tür meyveden işleme sırasında uygun fiziksel işlemlerle ayrılan aroma, pulp ve meyve kesecikleri yine uygun fiziksel işlemlerle konsantreden üretilen meyve suyuna geri kazandırılabilir.

4) Konsantreden üretilen meyve suyu, aynı meyveden elde edilen meyve suyunun başlıca fiziksel, kimyasal, organoleptik ve besin özelliklerini sağlayacak uygun işlemlerle hazırlanır.

5) Konsantreden üretilen meyve sularının üretiminde, meyve suyu ve/veya meyve suyu konsantresi ile meyve püresi ve/veya meyve püresi konsantresi karıştırılabilir.

c) Meyve suyu konsantresi özellikleri:

1) Doğrudan tüketime sunulan meyve suyu konsantrelerinde, suyun en az %50'si uzaklaştırılmış olur.

2) Aynı tür meyveden işleme sırasında uygun fiziksel işlemlerle ayrılan aroma, pulp ve meyve kesecikleri yine uygun fiziksel işlemlerle meyve suyu konsantresine geri kazandırılabilir.

ç) Meyve nektarı özellikleri:

1) Sadece ilave şekersiz olarak üretilen meyve nektarlarında şeker yerine tamamen, düşük enerjili olarak üretilen meyve nektarlarında ise şeker yerine kısmen, Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğine uygun tatlandırıcılar kullanılabilir.

2) Aynı tür meyveden işleme sırasında uygun fiziksel işlemlerle ayrılan aroma, pulp ve meyve kesecikleri yine uygun fiziksel işlemlerle meyve nektarına geri kazandırılabilir.

d) Meyve püresi konsantresi özellikleri:

İşleme sırasında ayrılan aroma, aynı meyve püresi konsantresine ek-1'in (b) bendinde tanımlanan uygun fiziksel işlemle geri kazandırılabilir.

e) Meyve suyu, konsantreden üretilen meyve suyu, meyve suyu konsantresi, su ile ekstrakte edilen meyve suyu, meyve suyu tozu ve meyve nektarı üretiminde uygulanabilecek işlemler ve işlem yardımcıları tebliğin  ek-1'nde verilmiştir.

EK-1: ÜRETİM SIRASINDA UYGULANABİLECEK İŞLEMLER VE İŞLEM YARDIMCILARI

a) Mekanik Ekstraksiyon İşlemleri

b) Fiziksel İşlemler: Elde edilen meyve suyu, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde sıralanan özellikleri karşılamak koşuluyla, meyve suyu konsantresi üretimi için üzüm haricindeki meyvelerin yenilebilir kısmından suyun ekstraksiyonu dahil, mutat fiziksel işlemler

c) Kükürtleme işlemi uygulanan meyvelerden elde edilen üzüm suyuna, son üründeki toplam kükürdioksit miktarı 10 mg/L'yi geçmeyecek şekilde fiziksel desülfitleme işlemi uygulanabilir.

ç) Pektolitik enzimler

d) Proteolitik enzimler

e) Amilolitik enzimler

f) Yenilebilir jelatin

g) Taninler

ğ) Silika sol

h) Aktif kömür

ı) Azot

i) Adsorban toprak olarak bentonit

j) Türk Gıda Kodeksinde gıdalar ile temasına izin verilen, kimyasal inert filtrasyon yardımcıları ve perlit, yıkanmış diatomin, selüloz, çözünmeyen poliamid, polivinilpolipirolidon, polistiren gibi çökeltme ajanları

k) Gıdalar ile temasına izin verilen, turunçgil meyve sularında limonoid glukositler, asit, oligosakkaritler de dahil olmak üzere şekerler veya mineral içeriği önemli derecede etkilemeden, limonoid ve narancin içeriğini azaltmak için kullanılan kimyasal inert adsorpsiyon yardımcıları

l) Durultma işlemi amacıyla buğday, bezelye veya patatesten elde edilen bitkisel proteinler

f) Meyve suyu, konsantreden üretilen meyve suyu, meyve suyu konsantresi, su ile ekstrakte edilen meyve suyu, meyve suyu tozu ve meyve nektarı ile ilgili özel isimlendirmeler ek-2'de verilmiştir.

Ek-2: MEYVE SUYU, KONSANTREDEN ÜRETİLEN MEYVE SUYU, MEYVE SUYU KONSANTRESİ, SU İLE EKSTRAKTE EDİLEN MEYVE SUYU, MEYVE SUYU TOZU VE MEYVE NEKTARI İÇİN ÖZEL İSİMLER

a) Vruchtendrank: Meyve nektarları için

b) Süßmost

Süßmost nitelemesi "Fruchtsaft" veya "Fruchtnektar" ürün isimleri ile bir arada kullanılmak koşuluyla;

1) Sadece meyve suyundan, meyve suyu konsantrelerinden veya bunların karışımından elde edilen ve doğal halleri yüksek miktarda asit içerdiği için tüketilemeyen meyve nektarı için

2) Uygunsa elma karıştırılan ama şeker eklenmemiş armut suyu ve elma suyu için

c) "succo e polpa" veya "somo e polpa": Sadece meyve pürelerinden ve/veya meyve püresi konsantrelerinden elde edilen meyve nektarları için

ç) "æblemost" : Şeker ilave edilmemiş elma suları için

d) 1) "sur ........saft": Siyah frenk üzümü, kiraz, kırmızı frenk üzümü, beyaz frenk üzümü, ahududu, çilek veya mürver yemişinden elde edilen şeker ilave edilmemiş meyve suları için kullanılan meyvenin Danimarka dilindeki ismiyle birlikte

2) "sød........saft" veya "sødet........saft" bir litresine 200 gramdan fazla şeker ilave edilen meyve suları için, kullanılan meyvenin Danimarka dilindeki ismiyle birlikte

e) "äppelmust": Şeker eklenmemiş elma suları için

f) "mosto": Üzüm suyu ile eş anlamlı olarak

g) "smiltsērkšķu sula ar cukuru" veya "astelpaju mahl suhkruga" veya "słodzony sok z  rokitnika": İlave şeker miktarı 140 g/L'den fazla olmayan yabani iğdelerden elde edilen meyve suları için kullanılır.

g) Meyve nektarlarına ait minimum meyve suyu ve/veya püresi miktarı oranları ek-3, meyve suyu ve püresi için minimum briks dereceleri ek-4'le  belirlenmiştir.

2. Tebliğ kapsamında yer alan ürünlere katılmasına izin verilen bileşenler aşağıda verilmiştir:

a) Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğinin ek-9 Bölüm 1'de yer alan hükümlerine uygun olan vitamin ve mineraller uygun miktarda eklenebilir.

b) Üzüm suyuna tartarik asit tuzları geri kazandırılabilir.

c) Meyve nektarına şekerler ve/veya bal ve/veya tatlandırıcılar eklenebilir. Ancak ilave edilen şeker ve/veya bal son ürünün toplam ağırlığının en fazla %20'si kadar olur.

ç) Meyve suyu, konsantreden üretilen meyve suyu, meyve suyu konsantresi, su ile ekstrakte edilen meyve suyu, meyve suyu tozu ve meyve nektarı üretiminde asitliği düzenlemek amacıyla, meyve suyuna susuz sitrik asit cinsinden en fazla 3 g/L limon ve/veya misket limonu suyu ve/veya limon ve/veya misket limonu suyu konsantresi ilave edilebilir.

d) Ek-2'nin (a) bendi, (b) bendinin 1 inci maddesi, (c) bendi, (d) bendinin 2 inci maddesi ve (g) bendinde yer alan ürünlere; şekerler ve/veya bal eklenebilir.

e) Domates suyu ve konsantreden üretilen domates suyuna tuz, baharat ve aromatik bitkiler katılabilir.

Etiketleme

Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin etiketi, Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğinde yer alan hükümlere ek olarak aşağıda belirtilen hükümlere de uygun olur.

a) Tebliğde yer alan ürünlerin ticari isimleri tanımlarda yer alan isimlendirmelere uygun olur. Ayrıca buna alternatif olarak ek-2'de yer alan isimler de kullanılabilir. Bu isimler ekte belirtilen koşullarda ve dilde olur.

b) Eğer ürün tek bir çeşit meyveden elde ediliyorsa ürün ismindeki "meyve" ifadesi yerine söz konusu meyvenin adı kullanılır.

c) İki veya daha fazla meyveden elde edilen ürünlerde, limon ya da misket limonu suyunun asitliği düzenlemek amacıyla kullanıldığı durumlar haricinde, ürün ismi bileşen listesinde gösterildiği gibi kullanılan meyve sularının veya pürelerinin azalan hacimlerine göre sıralanan meyve isimlerinden oluşur.

ç) Üç veya daha fazla meyveden elde edilen ürünler, meyvelerin isimleri yerine "karışık" veya çoklu veya aynı anlama gelen bir ifade ya da kullanılan meyve sayısını belirterek ifade edilebilir.

d) Meyve suyu, konsantreden üretilen meyve suyu, meyve suyu konsantresi, su ile ekstrakte edilen meyve suyu, meyve suyu tozu ve meyve nektarının restorasyonu için geri kazandırılması gerekli maddelerin etiket üzerinde belirtilmesi zorunlu değildir. Ancak meyve suyuna ekstra ilave edilen pulp veya meyve kesecikleri etikette belirtilir.

e) Meyve suyunun konsantreden üretilen meyve suyu ile karışımı ve kısmen, bir ya da daha fazla konsantre üründen elde edilen meyve nektarı için "Kısmen konsantre(ler)den üretilmiştir.", tümüyle bir ya da daha fazla konsantre üründen elde edilen meyve nektarı için "Konsantre(ler)den üretilmiştir." ifadesi etiket üzerinde, ürün ismine yakın olarak kontrast teşkil edecek ve açıkça görülebilir karakterde belirtilir.

f) Meyve nektarı bileşimindeki meyve suyu, meyve püresi veya bunların karışımının minimum miktarı, etiket üzerinde, "meyve oranı en az % ......" ifadesi ile belirtilir. Bu ifade ürün adı ile aynı görüş alanı içerisinde yer alır.

g) Meyve suyu konsantresi eğer son tüketiciye sunulmayacaksa etiket bilgilerine ek olarak, etiket üzerinde ilave edilen limon suyunun, misket limonu suyunun veya Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğine uygun asitliği düzenleyici maddelerin varlığı ve miktarları belirtilir. Bu bilgiler ambalaj üzerinde veya ambalaja bir etiketle iliştirilmiş olarak veya ayrı bir belge olarak verilebilir.

ğ) "Meyve nektarına şeker eklenmemiştir" beyanı veya aynı anlama gelecek herhangi bir beyan; ancak, ürün ilave mono veya disakkarit veya tatlandırıcılar dahil olmak üzere tatlandırmak amacıyla herhangi bir başka gıda içermiyor ise yapılabilir. Şekerler, meyve nektarında doğal olarak bulunuyorsa "Doğal olarak bulunan şekerler içerir." ifadesi etiket üzerinde yer alır.

h) "Türk Gıda Kodeksi gereğince meyve suları ilave şeker içermez" ibaresi ürün adı ile aynı görüş alanı içerisinde ürün etiketlerinde yer alabilir.

ı) Meyve suyu ve konsantreden üretilen meyve suyu ürün etiketlerinde "% 100 meyve suyu" ifadesi kullanılabilir.​