İlimizin ana geçim kaynağı olan ve Ülkemiz ekonomisine yıllık 2-3 milyar dolar döviz girdisi sağlayan fındığın hasat zamanı yaklaşmaktadır. Fındıkta erken hasat ciddi ürün kayıplarına neden olmakta, başta aflatoksin olmak üzere ürünün kalitesini de bozan sonuçlar doğurmaktadır. Fındık çeşitlerinin hepsi aynı anda hasat olumuna gelmemektedir. Bu nedenle çeşitlerin ayrı ayrı ve hasat olumuna geldiğinde toplanması gerekir. Fakat bahçelerimizin karışık çeşitlerden kurulu olması, en azından bahçedeki hakim çeşidin olgunlaştığında hasadın yapılmasını zorunlu kılmaktadır.
Fındıkta hasat olgunluğu kriterleri:
- Zurufların (yeşil kabuğun) iyice sararıp kızarmaları,
- Fındık danelerinin zuruf içerisinde oynamaya başlaması,
- Sert meyve kabuğunun ¾ oranında kızarması ve için kendine has sertlik ve tadını alması,
- Sağlam ve dolgun meyveleri taşıyan dalların sallandığı zaman meyvelerin ¾'ünün daldan dökülmesi,
- Kabuk kırıldığında iç fındığın zarının koyu krem rengine dönüşmesi,
Hasat olgunluğuna gelmeden toplanan fındıklarda meydana gelen olumsuzluklar:
- Fındıklar, kurutulduktan sonra dıştaki sert meyve kabukları kendilerine has renklerini alamazlar ve donuk renkli olurlar.
- İç tam olarak kabuğu doldurmaz, halk arasında bezik tabir edilen buruşuk iç oranı artar, bu ise randıman ve ürün miktarını düşürür Fındık çeşitleri kendine has sertlik, lezzet ve tada ulaşamaz. Tat yavanlaşır, meyve kalitesi düşer.
- Bu fındıkların uzun süre muhafaza edilmesi güçleşir, kolayca bozulurlar, küflenme ve dolayısıyla aflatoksin oluşumuna neden olurlar. Erken hasat edilen fındıkların dokusu yeterince sertleşemeyeceği için depolama ömrü azalacak ve depoda kolaylıkla bozulabilecektir.
- Nem içeriği yüksek olup, kurumaları güçleşir ve beyazlatma oranları düşük olur. Erken toplanan fındıklarda iç zarın atma oranı düşeceğinden dolayı beyazlatma oranları düşmektedir. Bu da büyük oranda üründe ekonomik kayıplara yol açmaktadır.
Ayrıca hasat olgunluğuna gelip kendiliğinden yere düşen fındıklar, yerde fazla bekletilmeden toplanmalıdır. Mümkünse fındıklar, ot ve toprakla temasın önlenmesi için örtüler üzerine dökülerek toplanmalıdır. Bu fındıkların uzun süre yerde kalarak, toprakla temas etmeleri ve ot içerisinde bekletilmeleri kalite ve verim düşüklüğüne, aflatoksin oluşumuna neden olmaktadır.
Fındık hasadına başlamadan önce fındık bahçelerinde genel bir temizlik yapılmalıdır. Bölgemizin yağışlı olması ve buna bağlı olarak da yabancı ot ve dikenlerin bol ve hızlı gelişme göstermesi fındık hasadını güçleştirmekte ve yere düşen fındıkların kaybolmasına neden olmaktadır. Bu nedenlerle hasada başlamadan en az 5-10 gün önce iyi bir bahçe temizliği yapılmalıdır. Bu temizlik el tırpanı, orak, kirinti gibi aletlerle yapıldığı gibi motorlu tırpanlarla da yapılabilmektedir. Motorlu tırpanlarla hem iş gücünden hem de zamandan tasarruf sağlandığı gibi daha iyi bir temizlik yapılabilmektedir.
Fındıkta en iyi hasat şekli; tam olgunluğa gelen fındıkların, dalları silkelemek suretiyle dökerek yerden toplanmasıdır. Fakat ilimizde bu tür uygulama yaygın değildir. Bu şekilde hasat edilen fındıkların, randıman ve kalitesi yüksek olduğu gibi dallar ve sürgünler ile gelecek yılın mahsulünü oluşturacak olan tomurcuklar da zarar görmemektedir.
İlimizde en fazla uygulanan hasat şekli; daldan elle toplamadır. Bu hasat şeklinde dikkat edilecek olan önemli hususlar; dalların birbirine sürtünmemesi, çotanakların dalla birleştiği yerden tek tek koparılması, gelecek yılın ürününü oluşturacak olan dal, dalcık ve tomurcukların zarar görmemesi için yolma tabir edilen sıyırma şeklinde toplama yapılmaması ve toplanan dalların dikkatlice yerine bırakılmasıdır. Kaliteli ve bol ürün almak ve uzun yıllar bu verimin devamını sağlamak için, fındık hasadına açıklanan hasat tarihlerinde ( Sahil Kesim 07.08.2020, Orta Kesim 11.08.2020, Yüksek Kesim 15.08.2020 ) başlamak ve uygun hasat yöntemlerini uygulamak gerekmektedir.
Unutulmamalıdır ki erken hasattan dolayı oluşacak 1 randıman kaybı yaklaşık 80 milyon TL kayıp anlamına gelmektedir.
